KÖPENEZ KÖYÜ

            Köpenez Gediz’in 35 kilometre kuzeybatısında kuzeyden Hisarcık, güneyden Şaphane ve batıdan Simav ilçeleriyle sınırdaş olan, Şaphane Dağının eteklerinde kurulmuş bir köydür. Bu dağdan doğan Çinge Çayı, köyün hemen doğusundan geçer. Şaphane Dağı’nın bu bölümüne hakim olan yarı nemli orman kuşağı içinde yer alan yerleşimin temel geçim kaynağını, tarım ve hayvancılık oluşturur.

            Kiraz ve cevizi ile ünlü olan yerleşimin gelir getirici diğer ürünleri ise köy çevresinde kendiliğinden yetişen kızılcık ve kestanedir.

            Köpenez, Gediz köyleri içinde geleneksel el sanatları ile uğraşan nadir köylerden biridir. Komşu köy Saruhanlar’da tahta kaşık üretilirken, Köpenez’de de Şaphane Dağından elde edilen gürgen ve meşelerden kazan kepçesi imal edilmektedir.

Köyün geçmişine dair ayrıntılı bilgi yoktur. Ancak köy çevresinde yaptığımız incelemeler sırasında gördüğümüz Kaya Anıtları, bölge tarihinin Phrygialılar dönemine (MÖ. 750-696) değin uzanmış olabileceğini göstermiştir. Gediz coğrafyasında bir benzeri daha olmayan ve yalnızca yöre insanının bildiği bu kültür mirası eserler, köyün kuzeydoğusunda, Güney Çayı’na dik olarak inen yamacın tabanındaki, yerden fışkırıvermiş gibi duran onlarca kaya kütlesinin üstüne işlenmiştir. Hemen her kayanın üzerinde, kademeli olarak oluşturulmuş biri büyük diğeri küçük ikişer oyuntu bulunmaktadır. Bir delikler birbirine bağlı olan bu dikdörtgen planlı oyukların büyük olanının duvarında 15x15 cm ebadında bir niş yer almaktadır. Kayaların değişik noktalarında küçüklü büyüklü  pek çok nişin yer almış olması, mekanı daha da ilginç kılmaktadır. Bir kayanın batı yüzüne oyulan kemerli büyük bir niş, ise ”Buraya bir tanrı heykeli mi yerleştiriliyordu?” sorusunu akla getirmektedir.

Yerel kaynaklar yakın çevrenin bir zamanlar bağlık bahçelik olduğunu ve tarihi mekanın öteden beri Pekmez Kaynatma Yeri olarak bilindiğini söylemektedirler. Kaya anıtlarının sırrını öğrenebilmek için başvurduğumuz Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyelerinden Doç. Dr. Taciser SİVAS’ ın, gönderdiğimiz fotoğraflar üzerinden yaptığı değerlendirme, yerel kaynakları doğrular nitelikte olmuştur. Tacıser SİVAS’ın Köpenez’deki Kaya Anıtları’na dair değerlendirmesi özetle şöyledir;

“Köpenez’deki Kaya Yapı’larının bulunduğu mekan, üzüm ezme preslerinin yeraldığı, bağcılıkla ilgili bir işlik olmalı. Bu işlikler uzun yıllar kullanılabiliyor. Bizim bölgede en erken örnekleri şimdilik Friğ dönemine gidiyor. Ana Bizans dönemine kadar kullanılıyorlar. O nedenle resimlere bakarak kesin bir tarihleme vermek zor. Burasını Antik Çağ ve Orta Çağ’da kullanılmış kayaya oyulmuş üzüm ezme preslerinin bulunduğu işlik olarak tanımlamak doğru olacak.”

Antik Çağ, genel kabule göre, tarih çağlarının başlangıcından Roma İmparatorluğu’nun çöküşüne kadarki zaman dilimini kapsar.

Tacise SİVAS, Köpenez Kaya Anıtları’nın bir benzerinin Eskişehir yakınlarındaki bir Phryg yerleşiminde de var olduğunu söylemektedir. SİVAS’ın burayı tanımlayan bir makalesi yabancı bir dergide yayınlanmıştı. Köpenez Eskişehir’deki Kaya Anıtları karşılaştırıldığında her iki yerin birbirine olan benzerliği açıkça görülebilmektedir. Ayrıca Kaya Anıtları çevresinde bulunan toprak kap ve tuğla kırıkları da buraya yakın yerleşimi işaret etmektedir.

Kadoi’nin (Gediz) fethinden sonra bu yöreye gelip köyü kuran Yörükler, obalrını ilk kez köy çeşmesi yakınlarına kurmuşlardı. Köyün adı 1530 tarihli Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu Defterindeki Kütahya Livası yerleşimleri arasında yer almamaktadır.. Ancak aynı kaynağa göre, o tarihte Gediz’de “Kopez” adli bir çiftlik vardı. Köyün adı belki de bu çiftlikten, ya da bir çeşit el dokuması olan “Köpez” den geliyordu.

Köpenez Osmanlı döneminde dramatik bir olaya sahne olmuştur. Uşak Voyvodası Acemoğlu Ahmet Ağa, halka ettiği zulümlerden dolayı görevden alınmış ve yakalanması için de, Candarlızade İznikli Ali Paşa görevlendirilmişti. İdam edileceğini anlayan Acemoğlu, önce Banaz Kalaesi’ne sığınmış, daha sonra da bir yolunu bularak Köpenez’e kaçmıştı. Acemoğlu Ahmet Ağa, burada 1794 yılının Recep ayında, Gediz Voyvadası Nasuhoğlu Nasuh Ağa tarafından yakalanmış ve idam edilmişti.

1945 yılına değin Simav ilçesine bağlı bir köy olan Köpenez, bu tarihte yapılan düzenleme ile Gediz’e bağlanmıştır.

1950 Genel Nüfus Sayımı verilerine göre 418 kişinin yaşadığı köyün nüfusu, 1997’de 317’ye 2000’de 322’ye, 2007 de 226’ya ve 2017 de ise 132 ye düşmüştür. Bu da köyün verdiği göçler nedeniyle boşalmakta olduğunu göstermektedir.